Bruksizm powoduje zgrzyt w uśmiechu

Teoretycznie masz zdrowe zęby, a jednak syczysz z bólu, gdy jesz kwaśne jabłko lub pijesz gorącą kawę. Często budzisz się rano z potwornym bólem głowy. W dodatku twoja twarz robi się coraz bardziej kwadratowa, a gdy zaciśniesz zęby wyczuwasz pod palcami rozbudowane mięśnie w okolicach żuchwy. Wszystkie te objawy mogą wskazywać na to, że masz bruksizm. Nawykowe i niekontrolowane zgrzytanie zębami prowadzi do starcia szkliwa, uszkodzeń zębów, zmiany rysów twarzy, a nawet dolegliwości bólowych poza jamą ustną. Przez bruksizm może cię boleć kark, oczy, głowa…

Bruksizm powoduje szkodliwy i często nieuświadomiony nawyk. I nie chodzi tylko o sytuację, gdy nerwowo zaciskasz zęby w trakcie kłótni czy fizycznego wysiłku. – Bruksiści zgrzytają zębami bezwiednie. Najczęściej w nocy, kiedy powtórnie przeżywają emocje minionego dnia lub stresują się przed wyzwaniami kolejnego – mówi dr Iwona Gnach-Olejniczak, która obserwuje rozprzestrzenianie się tego nawyku. – Siła nacisku towarzysząca zgrzytaniu jest tak duża, że niszczy szkliwo, najtwardszą tkankę ludzkiego ciała, o twardości granitu – dodaje. Jak duże jest to zjawisko? Wg eksperta z wrocławskiej kliniki UNIDENT UNION Dental Spa nawet 2/3 pacjentów ma objawy zgrzytania.

Jak wyglądają zęby przy bruksizmie?

Doświadczonemu dentyście wystarczy rzut oka: szkliwo jest popękane, zęby starte, występują też ubytki, niezwiązane z próchnicą. – To tak zwane ubytki klinowe. Oprócz nich na powierzchniach żujących pojawiają się żółte plamki, także świadczące o erozji szkliwa. Odsłonięta zębina jest bezbronna w kontakcie z bakteriami próchnicotwórczymi, reaguje na kontakt z bodźcami takimi jak ciepłe, zimne, kwaśne posiłki. Stąd przeszywający ból podczas posiłków.

Oko, głowa, kark – czyli nietypowe objawy zgrzytania

To nie koniec nieprzyjemnych dolegliwości. Jeśli zgrzytasz, możesz też cierpieć na bóle głowy, karku, oczu – to efekt przeciążenia stawów skroniowo-żuchwowych, które – mimo że są jednymi z najmniejszych stawów w organizmie – należą też do najbardziej zapracowanych. Używamy ich praktycznie cały czas, gdy mówimy, jemy, śmiejemy się, ziewamy. Te niewielkie systemy mięśni, więzadeł, krążków stawowych i kości, gdy pracują nieprawidłowo, mogą wywoływać bóle w okolicach całej głowy, szyi, ramion. Tak odległe dolegliwości pacjenci najrzadziej kojarzą ze zgrzytaniem. Szukają pomocy u neurologów, okulistów, laryngologów, ortopedów. Bez skutku. – Wciąż niewiele mówi się o bruksizmie, stąd pacjenci długo cierpią z powodu bruksizmu, zamiast od razu zgłosić się do dentysty – podkreśla stomatolog UNIDENT UNION Dental Spa.

Jak dentysta leczy bruksizm?

Dentysta do walki z bruksizmem staje uzbrojony w ruchome aparaty, które pacjenci nakładają na noc do spania. Jeszcze do niedawna masowo na bruksizm stosowano silikonowe nakładki relaksacyjne. – Faktycznie chronią one zęby przed naciskiem, ale nie eliminują odruchu. Wręcz przeciwnie – mówi dr Gnach-Olejniczak. – Niektórzy chorzy tak intensywnie nagryzają silikonową szynę, że potrafią ją przegryźć i muszą ją zmieniać nawet kilka razy w roku. Dlatego wrocławska stomatolog stosuje specjalne ruchowe aparaty na bruksizm (przypominają aparaty ortodontyczne), które wymuszają prawidłowe ustawienie szczęki względem żuchwy i uniemożliwiają zgrzytania zębami. Zakłada się je na noc w czasie terapii.
W niektórych przypadkach, zwłaszcza przy nadmiernej rozbudowie mięśni żwaczy stomatolodzy stosują także zastrzyki z toksyną botulinową, które relaksują mięśnie przyczepione do stawów skroniowo-żuchwowych i zmniejszają odruch.

Od objawów do przyczyny

To nie koniec walki z bruksizmem. Kluczowe jest dotarcie do przyczyny nawykowego zgrzytania. – Bruksizm to choroba cywilizacyjna, wynikająca najczęściej z zaburzeń ośrodkowego układu nerwowego. Przy stresie wskazane mogą być terapie psychologiczne, zmiana trybu życia, odpoczynek – wylicza stomatolog. W walce z bruksizmem stosuje się też przepisane przez dentystę ćwiczenia mięśni twarzy i szyi oraz odpowiednią dietę. Pacjenci zjadający z nerwów własne zęby uzupełniają posiłki o pokarmy bogate w magnez i inne minerały wzmacniające układ nerwowy. Warto wykonać badania pod kątem nietolerancji pokarmowych oraz sprawdzić gospodarkę mineralną – niedobory pewnych związków mogą mieć wpływ na napięcie i stres. Bruksizm (zwłaszcza u dzieci) może być też objawem inwazji pasożytów. Dlatego przed przystąpieniem do leczenia zaleca się badania laboratoryjne.

UWAGA! Także wady zgryzu mogą wywoływać bruksizm. – Uważa się wręcz, że zgrzytanie to efekt zaistnienia dwóch czynników: stresu i wady zgryzu – podkreśla dr Iwona Gnach-Olejniczak. Dlatego leczenie bruksizmu wymaga uporządkowania sytuacji w jamie ustnej. - Należy ustawić prawidłowo szczękę względem żuchwy oraz uporządkować zęby w triadach, następnie sprawdzić prawidłowe dopasowanie plomb i uzupełnień protetycznych – tłumaczy stomatolog, która zajmuje się także leczeniem ortodontycznym dorosłych.

Również braki zębowe mogą prowokować wystąpienie bruksizmu, gdy z powodu przesunięć zębów dojdzie do zaburzenia zgryzu. W tej sytuacji wstawienie implantów pozwala odbudować brakujące zęby w poszczególnych strefach zgryzu, a tym samym znormalizować pracę stawów skroniowo-żuchwowych. Wtedy i aparaty, i zastrzyki z botoksem okażą się zbędne.

.............................................................................................................................................................
Iwona Gnach-Olejniczak , lekarz stomatolog z 25-letnim doświadczeniem, od kilkunastu lat praktykująca implantologię i ortodoncję. Jako jedna z pierwszych lekarzy w Polsce zdobyła AKREDYTACJĘ IMPLANTOLOGICZNĄ EUROPEJSKIEGO STOWARZYSZENIA IMPLANTOLOGII STOMATOLOGICZNEJ oraz MINISTERSTWA ZDROWIA, uznawane za najwyższe wyróżnienie wśród implantologów. Członkini Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Implantologii Stomatologicznej i Polskiego Towarzystwa Ortodontycznego oraz International Association of Orthodontics i European Association for Osseointegration. Założycielka wrocławskiej kliniki UNIDENT UNION Dental Spa, w której stosuje zaawansowane techniki medyczne.

Bruksizm